Πάγια πολιτική της ελληνικής Πολιτείας ήταν η απουσία οποιουδήποτε σχεδιασμού ή έστω διάθεσης για ανάπτυξη σταθμών πυρηνικής ενέργειας στον ελλαδικό χώρο για διάφορους λόγους. Είτε αυτός ήταν ο φόβος για πυρηνικό ατύχημα, είτε ήταν η απουσία οράματος για ενεργειακό κατακλυσμό στη χώρα είτε γιατί η “οικολογική” επιχειρηματολογία ήταν ιδιαίτερα πειστική, είτε γιατί απλά θυμόμαστε τους σεισμούς. Θυμάμαι χαρακτηριστικά το Μάη του 1996 να βρίσκομαι σε μια ημερίδα για τα 10 έτη από το πυρηνικό ατύχημα του Τσερνόμπιλ και να ακούω την Υπουργό κα. Ελισσάβετ Παπαζώη (πού χάθηκε αυτή;) να δηλώνει ευθαρσώς μπροστά σε όλη την κοινότητα της Πυρηνικής Φυσικής ότι “η Ελλάδα δεν πρόκεται να αποκτήσει ποτέ πυρηνική ενέργεια”. Καμία αντίδραση τότε, κανένα όραμα και τώρα. Η επιστημονική κοινότητα εξακολουθεί να συρρικνώνεται μπροστά στην απουσία επαγγελματικών διεξόδων και έλλειψη τεχνοκρατίας.
Όμως μαζί με όλο αυτό το πλαίσιο, υπάρχει και μια δεύτερη πλευρά που αφορά την ευρύτερη ελληνική κοινωνία. Η έλλειψη πληροφόρησης από τους ειδικούς σχετικά με τις επιπτώσεις της πυρηνικής ενέργειας, η απουσία εμπεριστατωμένης πληροφόρησης από τα μέσα ενημέρωσης ροκανίζει τα θεμέλια κατανόησης των φαινομένων που διέπουν το χώρο της Πυρηνικής Φυσικής και οδηγούν σε παραπληροφόρηση και ημιμάθεια. Με μεγάλη έκπληξη διαπίστωσα ότι η “θολούρα” που υπάρχει σχετικά με τις ακτινοβολίες γενικότερα, αλλά και τις επιπτώσεις της πάνω στους ανθρώπινους ιστούς είναι ιδιαίτερα μεγάλη και ακουμπάει και τον “ειδικευμένο” πληθυσμό. Εν προκειμένω, φοιτητής του επί πτυχίω με ρωτάει στο διάλλειμα αν τα κινητά προκαλούν τελικά καρκίνο, ένα θέμα που έχω θίξει ήδη αρκετές φορές στη “βιόσφαιρα”. Για μένα, αυτό δείχνει παντελή έλλειψη επιστημονικού υποβάθρου, το οποίο δε θα ήταν ανησυχητικό από μόνο του αν περιοριζόταν μόνο στο γεγονός ότι κάποιος φοιτητής Φυσικής δε διάβασε ένα σχετικό μάθημα. Αντικατοπτρίζει όμως τη στείρα αντιμετώπιση επιστημονικών θεμάτων, όπως έχουμε συνηθίσει χρόνια τώρα στα ελληνικά πανεπιστήμια να διδάσκουμε στη φοιτητική νεολαία, αλλά και αυτό το τεράστιο μπέρδεμα που υπάρχει στο μυαλό των παιδιών που θα είναι οι επόμενοι που θα διδάξουν σε σχολεία Πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, με λίγα λόγια θα διδάξουν τις επόμενες γενιές. Χρειάζεται λοιπόν προσοχή στο πώς πρέπει να χειριστούμε την επιστημονική αντίληψη στο μυαλό των εκκολαπτόμενων επιστημόνων.
Στο ίδιο πλαίσιο – γιατί δε λέω κάτι πρωτότυπο και καινούριο – έχουν κινηθεί και άλλοι επιστήμονες που τους ενδιαφέρει το θέμα της ενημέρωσης του κοινού πάνω σε θέματα κατανόησης των βασικών θεμάτων που αφορούν στην Πυρηνική Φυσική κι Ενέργεια. Τα αποτελέσματά τους πρόσφατα (προ-)δημοσιεύτηκαν στο <a href=”http://arxiv.org/abs/1111.4058″>arxiv.org</a> και τα θεωρώ ιδαίτερα σημαντικά. 8 απλές ερωτήσεις αναδεικνύουν το πρόβλημα του Nuclear Awareness στη χώρα μας. Με αφορμή το ατύχημα στη Φουκουσίμα, ξεδιπλώνεται άμεσα το κουβάρι της έλλειψης σωστής πληροφόρησης (εννοώ αξιόπιστη επιστημονική πληροφόρηση) του ευρύτερου κοινού σε ένα κομμάτι της ελληνικής κοινωνίας, το οποίο διαθέτει ανώτερη εκπαίδευση. Μια απλή ανάγνωση των αποτελεσμάτων της έρευνας δείχνει το βασικό πρόβλημα που υπάρχει στην κοινωνία μας, αυτό που εγώ εντοπίζω στην έλλειψη σωστής, συστηματικής και αξιόπιστης σύνδεσης της κοινωνίας με την επιστημονική κοινότητα. Ο λόγος, πάντα κατά τη γνώμη μου είναι η προχειρότητα σχεδιασμού στη διάχυση της γνώσης με οργανωμένο τρόπο προς το ευρύτερο κοινό, κάτι το οποίο συμβαίνει και αλλού, αλλά και η έλλειψη ενδιαφέροντος από τους ειδικούς να ασχοληθούν με αυτήν, είτε λόγω απουσίας διάθεσης να το κάνουν είτε γιατί απλά δεν μπορούν. Μην ξεχνάμε ότι δεν είμαστε όλοι ταλαντούχοι δάσκαλοι…
Οι πληροφορίες μου λένε ότι η προαναφερθείσα έρευνα θα επεκταθεί και σε άλλα μέρη της ελληνικής κοινότητας, ιδιαίτερα εντός του επιστημονικού χώρου. Αναμένω με ενδιαφέρον να δω αν οι φοιτητές Φυσικής με τους οποίους σχετίζομαι γνωρίζουν τι θα πει βιολογική επίπτωση της β ακτινοβολίας, την οποία υποτίθεται ότι έχουν διδαχθεί τουλάχιστον δύο φορές πριν αποφοιτήσουν…
An Isotopia 